دوز سالم اعتماد: رابطه‌ی اعتمادِ بین‌فردی و سلامتی
اعتماد به معنی امکان ثبت و دریافت خیرخواه بودن دیگری است و منعکس‌کننده‌ی این است که فرد چه قدر می‌تواند روی مراقبت و پاسخ‌گو بودن شریکِ خود حساب کند.
تحقیقات گذشته گویای آن است که اعتماد با سازگاری و سرزندگی در روابط نزدیک ارتباط دارد.
اعتماد در نتیجه‌ی رفتارهای طرفین رابطه در «موقعیت‌های تشخیصی» (diagnostic situation) آشکار شده و رشد می‌یابد. «موقعیت تشخیصی» موقعیتی است که در آن پاسخ‌های مستقیم و اتوماتیک فرد با نیازهای شریک‌اش در رابطه تناقض دارد. برای مثال، فرد می‌خواهد با دوستان‌اش باشد، اما هم‌زمان با آن از او انتظار می‌رود در تولد پدر مسنِ هم‌سرش شرکت کند.
نظریه‌های موجود معتقدند اعتماد در متن همین موقعیت‌های تشخیصی در رابطه «فراهم» می‌شود. مفهوم «فراهم آمدن» اعتماد آن‌چه را که موقعیت‌های بین‌فردی فعال کرده و برای تعامل افراد ممکن کرده توصیف می‌کند.
شناسایی قابلیت اعتماد شریک در یک موقعیت بین‌فردی غیرتشخیصیِ ساده، یعنی موقعیتی که نیازهای فرد کاملاً با نیازهای شریک‌اش تطابق دارد، دشوار است. بنابراین، موقعیت‌های تشخیصی قابلیت اعتماد دو طرف رابطه را می‌آزماید. اگر فرد گذشتِ لازم برای چشم‌پوشی از علائق خود در رابطه با شریک‌اش را نداشته باشد و به نیازهای او پاسخ ندهد، فرصت افزودن به اعتماد را در رابطه از دست می‌دهد.
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که سطوح اعتماد حتا ممکن است بر سلامت فیزیکی نیز تأثیر بگذارد. تحقیقی که در این‌جا به آن اشاره می‌کنیم، این مسأله را مورد بررسی قرار داده و قصد دارد مکانیسم‌های زیربنایی رابطۀ بین اعتماد و سلامتی را از کانال متغیرهای تعدیل‌کننده‌ی اضطراب و افسردگی بررسی کند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اعتماد به طور منفی با نشانه‌های اضطراب و افسردگی رابطه دارد؛ و با سلامت جسمی نیز مرتبط است. از این رو، اعتماد فاکتوری مهم در شکل دادن احساس اضطراب و افسردگی محسوب می‌شود. اعتماد از اضطراب و افسردگی جلوگیری کرده و سلامت جسمی را بالا می‌برد. هرچه قدر اعتماد به شریک برای افراد سخت‌تر بود، اضطراب و افسردگیِ بالاتر و سلامت جسمی پایین‌تری را تجربه می‌کردند.
یک ضرب‌المثل هلندی می‌گوید: «اعتماد خرامان خرامان می‌آید اما سوار بر اسب به تاخت می‌رود! » به یک معنا، از بین بردن اعتماد در روابط بین‌فردی بسیار آسان‌تر از ساختن آن است.
دکتر گلنوش شهباز
منبع:
Schneider. I, Konijn. E and etal. (2011): “A healthy dose of trust: The relationship between interpersonal trust and health”: Personal Relationships, 18, 668–676
