نظریه‌های روان‌کاوی درباره‌ی اعتماد و بی‌اعتمادی: زیگموند فروید

نظریه‌ی نخستین فروید (١٩١١) مبنی بر آن بود که بی‌اعتمادی و ویژگی‌های شخصیتی پارانویید ناشی از رد و انکار هم‌جنس‌گرایی نهفته در افراد از طریق فرافکنی است.

روان‌کاوی معاصر این دیدگاه را قاطعانه رد می‌کند و به دلایل زیر آن را غیرقابل دفاع می‌داند:

١. این دیدگاه قادر نیست ویژگی‌های پارانویید در اشخاصی را که به طور آشکاری هم‌جنس‌گرا هستند و با آن مشکلی ندارند توضیح بدهد.

٢. در شکل‌گیری خصومت پارانویید بر لیبیدو، نسبت به پرخاشگری، تأکید بیش از حدی دارد.

٣. از نقش ناملایمات واقعی که افراد دچار پارانویا در حین رشد خود با آن مواجه بوده‌اند غفلت می‌کند.

اما باید توجه داشت که فروید در نوشته‌های بعدی خود سه عامل دیگر را در شکل‌گیری گرایش‌های پارانویید ذکر کرده است:

١. تجارب واقعی اولیه‌ی فرد که متضمن تهدید حیات او بوده‌اند (١٩٢٢).

٢. فزونیِ ذاتیِ پرخاشگری در مزاج فرد (١٩٢٣).

٣. خشم قابل‌توجه نسبت به مادر در دوران رشد پیشا-ادیپی (١٩٣٣).

دکتر سامان توکلی

منبع:

Akhtar, S. (2017). Mistrust, Suspiciousness, and Paranoia in Adulrhood. In: Mistrust: Developmental, Cultural, and Clinical Realms. Edited by Akhtar, S. (pp. 41-58). Karnac Books