یازدهمین نشست علمی انجمن روان‌درمانی ایران: رمز و راز افسردگی؛ بیماری یا واکنش انسانی؟

توضیحی درباره‌ی پوستر

🔵 زنِ گریان | پابلو پیکاسو | ۱۹۳۷

🔵 The Weeping Woman | Pablo Picasso | 1937

🌀 شهرت پابلو پیکاسو، احتمالن بزرگ‌ترین نقاش قرن بیستم، با دو مقوله در ارتباط است: ابداع کوبیسم و کلاژ به همراه جورج براک (۱۹۶۳-۱۸۸۲)، و مواضع ضد جنگی که در آثار هنری مختلف او پدیدار شده است. این هر دو، در اثر هنری «زن گریان» مشهودند که به سبک کوبیسم تحلیلی، اما رئالیسمی بیش از معمول طراحی شده است.

🌀 مجموعه‌ی «زن گریان» ادامه‌ی موضوعیِ تراژدی تصویرشده در نقاشی حماسی «گِرنیکا» است. بعد از اتمام نقاشی دیواری، پیکاسو ماه‌های متمادی صرف خلق مجموعه‌ای از تصاویر زن گریان، بر پایه‌ی یکی از فیگورهای نقاشی گِرنیکا کرد. در تصویرِ «چهره‌ی زنی که می‌گرید»، هنرمند مستقیمن تأثیرات جنگ داخلی اسپانیا را نقاشی نمی‌کند، بلکه به تصویر منحصر به فرد و همه‌گیر رنج اشاره می‌کند. پافشاری او بر این که ما خود را در صورت خراشیده شده‌ی زن، در چشمان سیاه او تصوّر کنیم، بخشی از اثری است که مشاهده‌ی عکس‌های روزنامه از بمباران هوایی دهکده‌ی گِرنیکا در اسپانیا (۲۶ آوریل ۱۹۳۷) در او به جای گذاشت. مدل مجموعه‌ی «زن گریان»، عکاسی حرفه‌ای و جذّاب، به نام دورا مار (۹۷-۱۹۰۷)، از هنرمندان برجسته‌ی سوررئالیست در دهه‌ی ۱۹۳۰ بود. بعد از ملاقات با پیکاسو در پاریس در ۱۹۳۶، دورا مار معشوقه، الهام‌بخش و هم‌نشین روشن‌فکر او شد و در آگاهی سیاسی او نقش عمده‌ای داشت.

🌀«زن گریان» زن اندوهگین گریانی را تصویر می‌کند که دست‌مالی روی صورت نگه داشته تا اشک‌های فراوان‌اش را بزداید‌. تصویر همگانی رنج، با شیوه‌ی مسطح کوبیسم تحلیلی پیکاسو، که با اجزای زاویه‌دار و روی هم افتاده‌ی صورت سوژه مشخص می‌شود، گویی که هم‌زمان از زاویه دیدهای مختلف تصویر شده است.

🌀 برای تأکید بر ماهیت دوبعدی اثر، هنرمند تلاشی برای نمایش عمق، با پرسپکتیو خطی یا روش‌های دیگر طراحی و سایه روشن نکرده است.

🌀 آشکارترین مفهوم «زن گریان»، وقتی در زمینه‌ی جنگ داخلی اسپانیا تفسیر شود نسبتاً سرراست است. او سوگ دل‌خراشی را نشان می‌دهد که مادران و دختران متعاقب مرگ کسی که دوست می‌دارند تجربه کرده‌اند.

🌀 عنصر کلیدی تمام نقاشی‌های این مجموعه، تجلی و جلوه‌ی بارز چشمان زن است، همواره باز و خیره. تفسیر پنهان‌تری نیز وجود دارد که این اثر چهره‌نگاره‌ای از خود است که عذاب درونی هنرمند را، در برابر این اندیشه که کشورش با جنگ داخلی چندپاره می‌شود نمایش می‌دهد. هم‌چنین، ممکن است «زن گریان» مفهومی مذهبی داشته باشد. شاید پیِتا را نمادینه می‌کند. اندوه مریم باکره را، آن زمان که بر مرگ دهشت‌بار فرزندش، مسیح، سوگ‌وار است.

🌀 طرح رنگ‌آمیزی نقاشی هم‌چنان به صورت راز باقی‌مانده زیرا هر زمان پیکاسو درد و رنج را ترسیم کرده است، به دفعات رنگی واحد یا حتی رنگ خاکستری به کار برده، اما برعکس در «زن گریان» رنگ‌های اصلی شامل قرمز، زرد، آبی، نارنجی، سبز و قهوه‌ای استفاده شده است. آیا او قصد داشته زن را با احساساتی قوی یا حسی مبهم از زنده بودن آغشته کند؟

🌀 پیکاسو درباره‌ی دورا مار گفته است: «برای من او زن گریان است. سال‌ها من او را در حال رنج بردن نقاشی کرده‌ام، نه از روی دیگرآزاری، و نه با لذت. تنها از تصویری که خود را به من تحمیل می‌کرد اطاعت کردم. این واقعیت عظیمی‌ است… دورا برای من همیشه زنی گریان است… و این بسیار مهم است زیرا زنانْ ماشین‌های رنج کشیدن هستند.»

      سوده_محبی_رسا

      روان‌پزشک