ترجمه‌ی متون روان‌درمانی

ترجمه‌ی متون علمی در همه‌ی دوره‌های تاریخی به منزله‌ی پلی ارتباطی میان فرهنگ‌ها تلقی می‌شده است. این امر در مورد متون روان‌درمانی نیز به شدت مصداق پیدا می‌کند.

در کشور ما، این علم در درجه‌ی اول علمی وارداتی بوده و افرادی که قصد خبره شدن در این حیطه را دارند، ناچار به مطالعه‌ی متون به زبان دیگری، عمدتا انگلیسی هستند.

در محاورات علمی نیز، دانشجویان و متخصصان خود را ناگزیر به استفاده از اصطلاحات در زبان اصلی می‌دانند؛ چرا که حس می‌کنند معادل‌های فارسی این اصطلاحات، به اندازه‌ی کافی گویای مقصود نیستند و به این ترتیب است که ناچار، کلماتی بسیار پایه‌ای در روان‌درمانی، مانند emotion یا cognition یا tranference بایستی به همین گونه مورد استفاده قرار گیرند تا به شکل معادل‌های فارسی آن‌ها یعنی «هیجان»، «شناخت» یا «انتقال».

گاهی در محافل علاقمندان به اصطلاح‌شناسی، بر سر معادل درست اصطلاحات بحث‌هایی درمی‌گیرد و متوجه می‌شویم که چه‌قدر اختلاف‌نظر در این باره زیاد هست؛ چنان که اغلب، در هنگام گفتگوی شفاهی، از توافق بر سر معادل فارسی دست می‌کشیم و ترجیح می‌دهیم اصطلاحات را به همان زبان اصلی استفاده کنیم.

این تصویر نشان‌دهنده راه طولانی‌ای است که لازم است طی کنیم تا بتوانیم درباره‌ی این مفاهیم به زبان خودمان بیندیشیم و به تدریج روان‌درمانی‌ای متعلق به زبان، فرهنگ و اندیشه جمعی خودمان بسازیم.

در این راه، خرد جمعی، برخاسته از رشته‌های گوناگون اعم از زبان‌شناسی، فلسفه، ادبیات و روان‌شناسی لازم است بر این موضوع همت گمارند و از بحث و اختلاف‌نظر در آن نهراسند؛ چرا که نقطه‌ی آغاز هر گفتگو، اختلاف‌نظر است.

دومین همایش سالیانه انجمن علمی روان‌درمانی ایران با عنوان “روان‌درمانی در پرتو فرهنگ و جامعه” فرصتی است برای چنین گفتگوهایی.

دکتر فرنوش صفوی‌فر